Marian Hemar | #M2WSwirtualnie

Moja gorąca miłość nie może się pogodzić z inną Polską, tylko tą, najlepszą, najszlachetniejszą, najuczciwszą w świecie. (...) Uczyli mnie tej miłości Słowacki, Żeromski i Piłsudski. 
Marian Hemar

Marian Hemar - poeta, satyryk, czołowa postać polskiego kabaretu, autor ponad 3000 piosenek, z których wiele weszło do kanonu polskiej piosenki, wśród nich: Kiedy znów zakwitną białe bzy, Ten wąsik, Upić się warto, czy Nikt tylko ty. Na świat przyszedł jako Jan Marian Hescheles w 1901 r. we Lwowie. Studiował medycynę i filozofię na Uniwersytecie Jana Kazimierza.

Jako nastolatek zgłosił się na ochotnika do wojska polskiego i w 1920 roku brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Po zakończeniu kampanii i powrocie do Lwowa rozpoczął współpracę z Henrykiem Zdzierzchowskim, redaktorem polskiego czasopisma satyryczno-politycznego Szczutka, w którym publikował swoje utwory: wiersze, parodie, bajki, fraszki. Jednak sukces przyniosła Hemarowi rewia Łąki lwowskie wystawiona w Teatrze Miejskim w 1924 r. Rok później Hemar przeniósł się do Warszawy, gdzie wraz z Julianem Tuwimem był kierownikiem literackim teatrzyku Qui pro Quo, oraz kabaretów Cyganeria Warszawska, Banda czy Wielka Rewia. Z poznanymi w stolicy poetami z grupy poetyckiej Skamander tworzył słynne satyryczne szopki polityczne, pisywał również słuchowiska dla Polskiego Radia.

Bujne było też życie prywatne Hemara, przystojny, dobrze ubrany, popularny tekściarz cieszył się towarzyskim powodzeniem i okazał się kochliwym mężczyzną. Jego pierwsze małżeństwo z aktorką i piosenkarką Marią Modzelewską przerwał wybuch wojny. Siedem lat później ożenił się ponownie, z Dunką, aktorką i tancerką Caroll Ann Eric.

Nie stronił od żartu czy satyrycznego komentarza, zaspokajając potrzeby publiczności, ale również ją wychowując. W 1939 r. piosenka Ten wąsik (zawierająca aluzje do Adolfa Hitlera) wykonywana w popularnej rewii Orzeł czy Resztka przez Ludwika Sempolińskiego spowodowała interwencję ambasadora Niemiec w Warszawie. W czasie okupacji Hemar poszukiwany przez gestapo musiał uciekać z kraju. Przedostał się do Rumunii, a w latach 1940-1941 walczył w Samodzielnej Brygadzie Strzelców Karpackich w Egipcie i Palestynie, gdzie przydzielono go do Wydziału Prac Kulturalno-Oświatowych Biura Opieki nad Żołnierzem. Jest autorem słów i muzyki do hymnu Brygady Karpackiej, pisał teksty propagandowe, rozrywkowe, piosenki żołnierskie, wiersze publikowane w czasopismach: Ku wolnej Polsce, Gazeta Obozowa, Nasze Drogi.

Od 1943 mieszkał w Anglii, gdzie współpracował z polskimi pismami emigracyjnymi, takimi jak: Dziennik Polski, Wiadomości Polskie, Polska Walcząca, Dziennik Żołnierza. Walczył z kłamstwami na temat Polski rozpowszechnianymi przez niemiecką i angielską propagandę. Prowadził kabaret Biały Orzeł, potem literacko – artystyczny cotygodniowy kabaret radiowy,  tzw. Teatr Hemara na antenie Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. Pisał o krzywdach, jakich Polska zaznała ze strony niemieckiego okupanta i zniewoleniu przez stalinowski totalitaryzm.

Zamieszczony na  początku cytat oraz udostępniony do odsłuchania wiersz Na Święto 3 Maja pochodzą z okresu, gdy Hemar przebywał w Londynie. Utwór był wyrazem sprzeciwu wobec panujących w Polsce rządów komunistycznych. W Polsce „ludowej” jego twórczość objęta była cenzurą. Jak wspominał Wojciech Młynarski: "Żeby przemycić jego piosenki, mówiło się np. że są to piosenki Tuwima". Pod koniec swojego życia zaistniał również jako jeden z najznakomitszych w polskiej literaturze tłumacz sonetów Szekspira i poezji Horacego.

Można o nim powiedzieć: ten, który z urodzenia był lwowiakiem, z pochodzenia Żydem, a z wyboru – Polakiem. Cytując dalej Kazimierza Wierzyńskiego: Marian Hemar wydaje mi się najdroższą perłą polskiego patriotyzmu, pośród spolszczonych Żydów, wyznających naszą wiarę i nasze polskie obyczaje. Zmarł, nie doczekawszy wolnej Polski, 11 lutego 1972 r. w Dorking pod Londynem, gdzie został pochowany.